DENEMEYE DEĞER.

DENEMEYE DEĞER.

Bilgi mutluluk verir mi insana ya da filmlerde gördüğümüz gibi renkli bir hapı içsek mutluluğa ulaşabilir miyiz? Resmini çizebilir miyiz peki? Bu sorular uzar gider. Mutluluk insanoğlunun var olduğundan beri ulaşmaya çalıştığı her yerde her şeyde herkeste aradığı çoğu zaman bulamadığı bir kavram. Aslında azıcık yakında arasa çok uzağa gitmese belki de içine baksa orada durduğunu görecek. Elini uzatsa dokunacak, hissedecek.

Mutlulukla ilgili sayısız film var ve sayısız kitap. Hatta mutlulukla ilgili sayısız çok şey var. Ben bugün size adı günümüz Türkçesiyle “Mutluluk Veren Bilgi“ olan bir kitaptan bahsedeceğim: Kutadgu Bilig. Eser 1071 yılında Yusuf Has Hacip tarafından yazılıyor. İsmini ilk defa duyanlar kişisel gelişim kitabı olduğunu düşünebilir. Ama değil. Eser bir siyasetname. Evet yanlış duymadınız bir siyasetname.

Yusuf Has Hacip devlette has haciplik unvanıyla çalışan bir kişi. İyi bir eğitim almış, döneminde birçok kişiyi yetiştirmiş iyi de bir öğretmen aynı zamanda. Aynı dönemde yaşayan Kaşgarlı Mahmud Divanılügatit Türk adlı eserini bitirir. Hocasına duyduğu saygıdan yayınlamaz. Bekler hocasını. Onun eseri çıktıktan sonra yayınlar. O kadar saygı duyulan biridir anlayacağınız. Devlet görevinde de herkesin saygı duyduğu akıl danıştığı biridir Yusuf Has Hacip.

Bu kadar yıl devlet görevinde olmak çok şey öğretir Balasagunlu Yusuf’a. Gerçek adı budur. O günümüzde Kırgızistan sınırları içerinde kalan Balasagun şehrinde dünyaya gelir. Adı da oradan Balasagunlu Yusuf olur. Devlet yönetimi her zaman dikkatini çeker. Ve yıllarca edindiği bilgilerin ışığında bu eseri yazar. Eser Türk’lerin İslamiyet’i kabul etmesinden sonra yazdığı ilk eser. Edebiyat açısından ilklerin öncüsü bir eser. İlk aruz ölçüsü kullanılan, ilk beyitlerle yazılan, ilk mesnevi türünde yazılan gibi devam ettirebiliriz. 6645 beyit ve 173 dörtlükten oluşur.

Eserin en ilginç yanı ne biliyor musunuz? Eser sembolik bir eser. Eserde dört tane kahraman var. Kün Toğdu, Ay Toldu,Ögdilmiş ve Odgurmuş. Hepsi bir kavramı ve devlet idarecilerini temsil ediyor. Kün Toğdu hükümdarı ve adaleti temsil ediyor. AyToldu vezir mesela ve saadeti temsil ediyor. Odgurmuş akibeti, kanaati temsil ediyor ve vezirin kardeşi. Ögdülmiş ise vezirin oğlu ve aklı temsil eder. Ve eser bu dört kahramanın aralarında geçen konuşmaları anlatır bize. Yusuf Has Hacip de kendisini Ay Toldı ile özdeşleştirir. Eserde devlet yönetiminin nasıl olması gerektiği kadar aslında “ideal insan nasıl olmalıdır?” sorusunun cevabını da arar Yusuf Has Hacib. Ve şu cevaba ulaşır sonunda:

“Nefsini kötülüklerden arındırmış, sıkı sıkıya Allah’a bağlı, takva sahibi” kişidir ideal insan. Yani okuyan anlayan değerlendiren yargılamayan kendiyle meşgul olan mutluğun kendisi olduğunu bilendir ve görendir.

Eserin üzerinden neredeyse 1000 yıl geçti. Sizce de aynı değil mi mutluluğu aramanın yolu, bulmanın sırrı. Çok değişmemiş sanki aramamız bulamamamız ya da bulmamız. Eseri okumanızı onun çıkardığı yolculuğu görmenizi tavsiye ederim. Kim bilir belki bulursunuz mutluluğu. Denemeye değer.